Coğrafi İşaret

COĞRAFİ İŞARET NEDİR

Coğrafi işaretler, Antep Baklavası, Malatya Kayısısı, Aydın inciri gibi benzerlerinden farklılaşmış ve bu farklılığı, ününü kazandığı yöreye borçlu olan, katma değeri yüksek ürünlerdir.

Özellikleri veya ünü itibariyle, kaynaklandığı yöre ile özdeşleşmiş ürünleri gösteren coğrafi işaretler hem kendi üreticilerine ve yörelerine hem de ülkemize önemli ekonomik katkı sağlar. Menşe adı ve mahreç işareti olarak iki türü olan coğrafi işaretler, ihracat potansiyeli yüksek ürünlerdir.

Coğrafi işaret, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgede üretildiğini, işlendiğini veya hazırlandığını belirten ve bu ürüne özgü nitelikler taşıyan bir işaret veya ifadedir. Coğrafi işaretler, ürünlerin kalitesini, üretim sürecini ve coğrafi kökenini tanımlayarak tüketicilere bilgi verir ve aynı zamanda üreticilerin ve tedarikçilerin hakkını korur.

Coğrafi işaret başvurusu, ilgili ürünün coğrafi işaretinin tescil edilmesi için yapılan bir başvurudur. Bu başvurular genellikle ürünün üretimini yapan bir grup veya birlik tarafından yapılır. Başvuru, ürünün coğrafi bölgesini, üretim sürecini, ürünün özelliklerini, kalitesini ve diğer bilgileri içerir.

Coğrafi işaretler, ürünlerin niteliklerini, kalitesini ve coğrafi kökenini koruma altına alır. Bu koruma, coğrafi işaretin tesciliyle sağlanır. Coğrafi işaret tescil edildiğinde, o coğrafi işareti taşıyan ürünlerin üretimi, pazarlanması ve satışı sadece ilgili coğrafi bölgedeki üreticiler tarafından gerçekleştirilebilir. Ayrıca, başka bir yerde üretilen veya taklit edilen ürünlere karşı koruma sağlar.

Menşe Adı

Menşe adı, özelliklerini üretildiği yöreye borçlu olan ve tüm üretim süreçleri özdeşleştiği yörede gerçekleşen coğrafi işaretleri gösterir. Bir ürünün “menşe adı” alabilmesi için ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede değerlendirildiğinde “menşe adı” altında tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetli olmaktadır. Menşe adlarına örnek olarak Bergama Kozak Çam Fıstığı, Maraş Biberi, Bornova Kınalı Bamyası, Urla Sakız Enginarı, Anamur Muzu, Ege Sultani Üzümü, Seferihisar Mandalinası, Kayseri Pastırması verilebilir.

Mahreç İşareti

Mahreç işareti, belirgin bir özelliği veya ünü, özdeşleştiği yöreden kaynaklanan ürünleri gösterir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir. İzmir Lokması, Bozdağ Kestane Şekeri, Gaziantep Baklavası, Tire Şiş Köfte, İzmir Boyozu, Çorum Leblebisi, İzmir Kumrusu ise mahreç işareti alarak tescillenmiştir.

Mahreç ve menşe adları da ürünlerin coğrafi kökenini ifade eden işaretlerdir, ancak coğrafi işaretlerden farklıdır. Mahreç adı, belirli bir coğrafi bölgede üretilen veya hazırlanan bir ürünü tanımlayan bir işarettir. Menşe adı ise, belirli bir ülkede üretilen veya hazırlanan bir ürünü tanımlayan bir işarettir. Mahreç ve menşe adları, coğrafi işaretler gibi tescil edilmese de, ürünlerin coğrafi kökenini tanımlamak için kullanılır ve bu nedenle koruma altındadır.

Geleneksel Ürün Adı

Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ve ilgili piyasada bir ürünü tarif etmek için en az otuz yıl süreyle kullanılan adlardır.

Coğrafi işaretler ürün üzerinde kullanıldığında, beraberinde amblemin bulunması zorunludur.

Geleneksel ürün adlarında amblem kullanımı zorunlu değildir; amblem kullanımı ile Mevzuatın sağladığı korumadan faydalanmak mümkündür.

DÜNYADA BİLİNEN BAZI COĞRAFİ İŞARETLER ŞUNLARDIR:

Bilinen coğrafi işaretler dünya genelinde farklı ülkelerdeki ürünlerin coğrafi kaynaklarını işaretleyen ve özellikle kalite, üretim yöntemi ve geleneksel üretim tarzları gibi özellikleri koruyan işaretlerdir. Bazı bilinen coğrafi işaretler şunlardır:

Champagne: Fransa'nın Şampanya bölgesinde üretilen şampanyaların coğrafi işaretidir.
Parmigiano Reggiano: İtalya'nın Parma ve Reggio Emilia bölgelerinde üretilen Parmesan peynirinin coğrafi işaretidir.
Scotch Whisky: İskoçya'da üretilen viskinin coğrafi işaretidir.
Darjeeling Tea: Hindistan'ın Darjeeling bölgesinde yetiştirilen çayın coğrafi işaretidir.
Kobe Beef: Japonya'nın Kobe şehrinde yetiştirilen sığır etinin coğrafi işaretidir.
Tequila: Meksika'da üretilen tekila'nın coğrafi işaretidir.
Roquefort: Fransa'nın Roquefort-sur-Soulzon bölgesinde üretilen peynirin coğrafi işaretidir.
Prosciutto di Parma: İtalya'nın Parma bölgesinde üretilen jambonun coğrafi işaretidir.
Basmati Rice: Hindistan ve Pakistan'da üretilen aromalı bir pirinç türünün coğrafi işaretidir.
Colombian Coffee: Kolombiya'da üretilen kahvenin coğrafi işaretidir.

TÜRKİYE'DEKİ BAZI COĞRAFİ İŞARETLER ŞUNLARDIR:

Antep Baklavası: Gaziantep yöresine özgü tatlıların coğrafi işaretidir.
Aydın İnciri: Aydın yöresine özgü incirlerin coğrafi işaretidir.
İzmir Tulum Peyniri: İzmir yöresine özgü tulum peynirlerinin coğrafi işaretidir.
Malatya Kayısısı: Malatya yöresine özgü kayısıların coğrafi işaretidir.
Gaziantep Fıstığı: Gaziantep yöresine özgü fıstıkların coğrafi işaretidir.
Kars Gravyeri: Kars yöresine özgü gravyer peynirinin coğrafi işaretidir.
Muğla Bebek Maması: Muğla yöresinde üretilen bebek mamalarının coğrafi işaretidir.
Maraş Biberi: Kahramanmaraş yöresinde yetiştirilen biberlerin coğrafi işaretidir.
Bursa İpek Şalı: Bursa yöresinde dokunan ipek şalların coğrafi işaretidir.
Uşak Heybe Yöresi: Uşak yöresinde üretilen heybelerin coğrafi işaretidir.

COĞRAFİ İŞARET DENETİMLERİ

Coğrafi işaret denetimi genellikle resmi denetim kurumları veya ilgili sektörlerin ticaret odaları, birlikleri veya dernekleri tarafından yapılır. Denetimler, ürünlerin belirli kriterlere uygunluğunu kontrol etmek amacıyla gerçekleştirilir. Bu kriterler, ürünün üretim süreci, malzeme kullanımı, coğrafi bölgesel özellikler, kalite ve standardizasyon gibi unsurları içerebilir.

Coğrafi işaret denetimi, ürünlerin üretildiği yerlerde, paketleme ve işleme tesislerinde ve satış noktalarında gerçekleştirilebilir. Denetimler sırasında ürünlerin belirli bir standartta olduğundan emin olmak için numune alınabilir ve analiz edilebilir.

Coğrafi işaretlerin kullanımının denetlenmesi, hem üreticilerin ürünlerine değer katmalarına hem de tüketicilerin kaliteli ve özgün ürünlere erişmelerine yardımcı olur. Ayrıca coğrafi işaretin korunması ve devam eden kullanımının sağlanması için önemlidir.

COĞRAFİ İŞARETİN KAYNEDİLDİĞİ HALLER ŞUNLARDIR:

Coğrafi işaretin kullanılmaması: Coğrafi işaretin kaybedilmesi, belirli bir süre boyunca kullanılmaması nedeniyle gerçekleşebilir. Bu süre, ülkelere göre değişir.
Coğrafi işarete sahip olan birliğin dağılması: Coğrafi işaret, ürünü üreten birliğin dağılması nedeniyle kaybedilebilir.

Astrea Patent, coğrafi işaretleriniz ile ilgili olarak her türlü hukuki hizmeti sağlamaktadır.